04 lis Choroba wrzodowa i medyczna marihuana
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy polega na obecności wrzodów trawiennych, czyli ubytków w błonie śluzowej żołądka lub dwunastnicy. Ubytki te powodują miejscowy stan zapalny, silny ból, krwawienie, a nawet w przypadku perforacji (pęknięcia) mogą zagrozić życiu chorego. Choroba może dotyczyć nawet 10% populacji. Najczęstszy objaw, to ból w nadbrzuszu, który nasila się 1-3 h po posiłkach. Często występuje uczucie pełności, zgaga, kwaśne lub gorzkie odbijanie, brak apetytu bądź utrata masy ciała. Objawy te są niecharakterystyczne i występują również w dyspepsji czynnościowej lub raku żołądka, dlatego aby potwierdzić chorobę wrzodową należy wykonać badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego.
Najczęstsze przyczyny wystąpienia choroby wrzodowej, to:
- Zakażenie Helicobacter Pylori
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne
- Inne leki: bisfosfoniany, chlorek potasu, glikokortykosteroidy
- Choroba Leśniowskiego Crohna
- Zespół Zollingera-Ellisona
- Czynniki genetyczne (grupa krwi 0, antygen HLA-B5)
- Inne
Nie udowodniono wpływu alkoholu, niezdrowej diety, stresu w występowaniu choroby wrzodowej. Mogą one jednak powodować zaostrzenie istniejącej już choroby lub powodować inne dolegliwości, jak np. dyspepsja czynnościowa.
W leczeniu wykorzystuje się antybiotyki ( w zakażeniu H. Pylori), leki hamujące wytwarzanie kwasu solnego – tzw. H2 blokery np. ranitydyna oraz inhibitory pompy protonowej, np. omeprazol. Mniej istotną rolą pełnią leki zobojętniające kwas solny oraz osłaniające błonę śluzową, M1 blokery czy analogi prostaglandyn. Leki działają skutecznie u części pacjentów, niestety często powodują uporczywe działania uboczne – np. zaburzenia pracy jelit.
Dla pacjentów, którym terapia wyżej wymienionymi lekami nie przynosi ulgi lub powodują one działania niepożądane, alternatywą może być medyczna marihuana.
W badaniu przeprowadzonym na Uniwersytecie Zachodniej Wirgini i opublikowanym w „European Journal of Pharmacology” w 2013 roku analizowano działanie konopi na chorobę wrzodową powstałą na skutek przyjmowania diklofenaku (bardzo często stosowany niesteroidowy lek przeciwbólowy i przeciwzapalny) u myszy. Okazało się, że THC wykazuje silne działanie ochronne w stosunku do błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, redukując ryzyko wystąpienia choroby wrzodowej i jej ciężkich powikłań takich, jak krwawienie z przewodu pokarmowego. Co więcej, dawki działające ochronnie były na tyle niskie, że nie powodowały typowych dla THC działań psychoaktywnych – myszy w testach inteligencji osiągały identyczne rezultaty jak te niepoddawane badaniu. Badacze postulują aktywację receptora endokannabinoidowego CB1 jako mechanizm działania leczniczego konopi w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy.
Inne publikacje naukowe również potwierdzają korzystne działanie medycznej marihuany w chorobie wrzodowej czy zapaleniu błony śluzowej żołądka, polegające na obniżeniu wydzielania kwasu solnego. Co więcej, nie tylko THC ale także inne kannabinoidy takie, jak kannabidiol – CBD czy kannabinol – CBN wykazują właściwości ochronne dla błony śluzowej przewodu pokarmowego: redukują stan zapalny, działają przeciwwymiotnie i przeciwbólowo, poprawiając znacznie komfort chorego.
W przeciwieństwie do innych leków wykorzystywanych w leczeniu choroby wrzodowej medyczna marihuana jako jedyna działa jednocześnie rozkurczowo i normalizuje pracę jelit, często zaburzoną właśnie przez wrzody żołądka lub dwunastnicy – pacjenci niejednokrotnie skarżą się na kolkowe bóle jelit, biegunki i zaparcia. Jak widać konopie działają szerzej, skuteczniej poprawiając jakość życia pacjenta.
Często objawy podobne do tych w chorobie wrzodowej pojawiają się w tzw. dyspepsji czynnościowej – bólach brzucha bez ewidentnej przyczyny (np. wrzód lub zapalenie). Pacjenci zgłaszają ciągły lub nasilający się po jedzeniu dyskomfort w nadbrzuszu, kłucie w okolicy łuków żebrowych, pieczenie i zgagę. Powodem bywa często nadmierna reakcja na stres lub zaburzenia czynnościowe błony mięśniowej żołądka i jelit, innymi słowy jej nadmierny skurcz powoduje ból. W obu przypadkach kannabinoidy działają leczniczo. Kannabidiol ma udowodnione działanie przeciwlękowe i przeciwdepresyjne, a większość kannabinoidów działa tonizująco na napięcie mięśniówki przewodu pokarmowego, skutecznie przywracając prawidłową perystaltykę.
Kannabinoidy są również nadzieją dla chorych na chorobę Leśniowskiego Crohna, w obrazie której mogą pojawiać się uporczywe i oporne na klasyczne leczenie wrzody żołądka i dwunastnicy. Ich silne działanie przeciwzapalne zmniejsza nasilenie choroby, co wykazały dotychczasowe przedkliniczne badania. Kolejne międzynarodowe testy kliniczne na liczniejszych grupach pacjentów są w toku.
Choroba wrzodowa ze względu na powszechność występowania stanowi istotny problem medyczny i społeczny, znacząco obniżając komfort życia tysięcy osób. Tradycyjne leczenie nie zawsze przynosi skutek, często natomiast jest źródłem działań niepożądanych, nieakceptowalnych dla pacjenta. W świetle powyższych faktów konopie wydają się być skuteczną i bezpieczną alternatywą dla dotychczasowych leków. Co więcej, ich szerokie działanie terapeutyczne poprzez układ endokannabinoidowy człowieka wydaje się zwiększać ich szansę na skuteczne leczenie przez wiele potencjalnych, korzystnych dla chorego mechanizmów działania: od właściwości przeciwlękowych i przeciwdepresyjnych, przez działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe aż po hamowanie wydzielania kwasu solnego w żołądku.
Piśmiennictwo:
Eur J Pharmacol. 2013 Sep 5;715(1-3):111-6. doi: 10.1016/j.ejphar.2013.06.001. Epub 2013 Jun 11.
Acute Δ(9)-tetrahydrocannabinol blocks gastric hemorrhages induced by the nonsteroidal anti-inflammatory drug diclofenac sodium in mice.
Kinsey SG1, Cole EC.
Department of Psychology, West Virginia University, Morgantown, WV 26506-6040, USA.
Asian Pacific Journal of Tropical Medicine
Volume 9, Issue 5, May 2016, Pages 413-419
Gastric acid inhibitory and gastric protective effects of Cannabis and cannabinoids
OmarAbdel-Salam
Dialogues Clin Neurosci. 2007 Dec; 9(4): 413–430.
PMCID: PMC3202504; PMID: 18286801
Language: English | Spanish | French
Cannabinoids in health and disease
Natalya M. Kogan, MSc
